crop insurance प्रधानमंत्री पिक विमा योजनेंतर्गत, खरीप हंगाम 2023 मध्ये विमा भरलेल्या पिकांसाठी एक लाख 90 हजार शेतकऱ्यांच्या खात्यावर 113 कोटी 82 लाख रुपये जमा करण्यात आले आहेत. या निधी वितरणामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांच्या नुकसानीची भरपाई मिळाली असून, त्यांच्या आर्थिक स्थितीला बळकटी मिळणार आहे.
खरीप हंगाम 2023 मध्ये, सोलापूर जिल्ह्यातील सहा लाख 76 हजार 311 शेतकऱ्यांनी पाच लाख 23 हजार 117 हेक्टर पीक क्षेत्रासाठी विमा भरला होता. यापैकी सुमारे 28 टक्के शेतकऱ्यांना म्हणजेच एक लाख 90 हजार 488 शेतकऱ्यांना या टप्प्यात विमा रक्कम मिळाली आहे. ही आकडेवारी दर्शवते की, मोठ्या प्रमाणावर शेतकरी या योजनेचा लाभ घेत असून, त्यांच्यापर्यंत विम्याचे फायदे पोहोचत आहेत.
लाभार्थी पिके: पिक विमा कंपनीने या टप्प्यात प्रामुख्याने तीन पिकांसाठी विमा रक्कम वितरित केली आहे:
- मका
- बाजरी
- सोयाबीन
या तीन पिकांसाठी 25 टक्के अग्रीम नुकसान भरपाई देण्यात आली आहे. हे पाऊल उचलण्यामागे प्रतिकूल हवामान परिस्थितीमुळे या पिकांचे झालेले नुकसान आणि शेतकऱ्यांना तातडीने आर्थिक मदत पुरवणे हा उद्देश होता.
सोलापूर जिल्ह्याचे जिल्हाधिकारी यांनी या प्रक्रियेत महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांनी खरीप हंगाम 2023 साठी प्रतिकूल परिस्थिती लक्षात घेऊन विशेष अधिसूचना काढली. या अधिसूचनेनुसार, पिक विमा कंपनीला 25 टक्के अग्रीम नुकसान भरपाई देण्याचे आदेश देण्यात आले. एवढेच नव्हे तर, जिल्हाधिकाऱ्यांनी पिक विमा कंपनीकडे या निर्णयाच्या अंमलबजावणीसाठी सातत्याने पाठपुरावा केला, ज्यामुळे शेतकऱ्यांपर्यंत लवकरात लवकर मदत पोहोचली.
शेतकऱ्यांसाठी दिलासा:
हवामान बदलाच्या आव्हानांना तोंड देताना, अशा प्रकारच्या विमा योजना शेतकऱ्यांसाठी आधारवड ठरतात. विशेषतः अवकाळी पाऊस, दुष्काळ किंवा किडींच्या प्रादुर्भावामुळे पिकांचे होणारे नुकसान भरून काढण्यासाठी हा निधी उपयोगी पडतो. 113 कोटींहून अधिक रुपयांच्या या वितरणामुळे शेतकऱ्यांना पुढील हंगामासाठी बियाणे, खते आणि इतर निविष्ठा खरेदी करण्यास मदत होईल, तसेच त्यांच्या कुटुंबाच्या उदरनिर्वाहाचाही प्रश्न सुटेल.
मात्र, अजूनही काही आव्हाने शिल्लक आहेत. उदाहरणार्थ, सर्व नोंदणीकृत शेतकऱ्यांपैकी केवळ 28 टक्क्यांनाच या टप्प्यात लाभ मिळाला आहे. उर्वरित शेतकऱ्यांपर्यंत विमा रक्कम कधी आणि कशी पोहोचेल, याकडे लक्ष देणे गरजेचे आहे. तसेच, भविष्यात अधिकाधिक शेतकऱ्यांना या योजनेत सामावून घेणे आणि विम्याची प्रक्रिया अधिक सुलभ करणे हे आव्हानही महत्त्वाचे आहे.
एकंदरीत, सोलापूर जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना मिळालेली ही विमा रक्कम त्यांच्या जीवनमानावर सकारात्मक प्रभाव टाकणारी ठरेल. शासन, प्रशासन आणि विमा कंपन्यांच्या समन्वयातून राबवली जाणारी ही योजना शेतकऱ्यांच्या हिताची जपणूक करते, हे या निधी वितरणावरून स्पष्ट होते.
