petrol diesel prices जागतिक बाजारातील क्रूड ऑइलच्या किंमतींमध्ये घसरण होत असली तरी देशातील इंधन किंमती गेल्या काही दिवसांपासून स्थिर आहेत. अनेक राज्यांमध्ये इंधन दरवाढीमुळे नागरिकांवर मोठा आर्थिक भार पडला आहे. अनेक शहरांमध्ये पेट्रोल शंभर रुपये प्रति लिटरच्या पलीकडे गेले आहे.
महत्त्वाच्या शहरांमधील इंधन किंमती (१३ मे २०२४)
राजधानी दिल्लीत एक लिटर पेट्रोल ९४.७२ रुपये आणि डिझेल ८७.६२ रुपये इतका महागला आहे. मुंबईत पेट्रोलची किंमत १०४.२१ रुपये आणि डिझेलची किंमत ९२.१५ रुपये आहे. कोलकाता येथे पेट्रोल १०३.९४ रुपये आणि डिझेल ९०.७६ रुपये प्रतिलिटर आहे. चेन्नईमध्ये पेट्रोल १००.७५ रुपये आणि डिझेल ९२.३४ रुपये प्रतिलिटर विकला जात आहे.
इतर प्रमुख शहरांमधील इंधन किंमती
कर्नाटकातील बंगळुरूमध्ये पेट्रोल ९९.८४ रुपये आणि डिझेल ८५.९३ रुपये आहे. हरयाणातील गुरुग्राममध्ये पेट्रोल ९५.१९ रुपये आणि डिझेल ८८.०५ रुपये प्रतिलिटर आहे. उत्तरप्रदेशातील नोएडा येथे पेट्रोल ९४.८३ रुपये आणि डिझेल ८७.९६ रुपये आहे.
राजस्थानातील जयपूरमध्ये पेट्रोल १०४.८८ रुपये आणि डिझेल ९०.३६ रुपये प्रतिलिटर विकला जात आहे. तेलंगणातील हैद्राबादमध्ये पेट्रोलची किंमत १०७.४१ रुपये आणि डिझेलची किंमत ९५.६५ रुपये प्रतिलिटर आहे. बिहारमधील पटनामध्ये पेट्रोल १०५.१८ रुपये आणि डिझेल ९२.०४ रुपये प्रतिलिटर आहे.
किंमतीमधील भिन्नता कारणे
देशातील विविध शहरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमतीमध्ये फरक आहे. याचे प्रमुख कारण म्हणजे केंद्र आणि राज्य सरकारने लागू केलेले कर आणि शुल्क होय. केंद्र सरकारने लागू केलेले उत्पादन शुल्क आणि क्रूड ऑइल पॅरिटी चार्जेस यांमुळे इंधनाच्या किंमतीत वाढ होते.
त्याचबरोबर राज्य सरकारांकडून वसूल केले जाणारे वाहन करमुक्त शुल्क, विक्री कर आणि व्यापारी भाव समायोजन शुल्क आदींमुळे देखील इंधनाच्या किंमती वाढतात. त्यामुळे देशातील विविध राज्यांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती वेगवेगळ्या आहेत.
स्थानिक पातळीवरील कर व्यतिरिक्त वाहतूक खर्च आणि वितरण यंत्रणेची किंमत यामुळेही शहरानिहाय इंधनाच्या किंमती बदलतात. शिवाय उत्पादक कंपन्यांचा मार्केटिंग रणनीतीनुसार देखील किंमतींमध्ये फरक पडतो.
इंधनावरील करांचा पुनर्विचार आवश्यक
सर्वसामान्य नागरिकांवरील खर्चाचा भार कमी करण्याकरिता केंद्र आणि राज्य सरकारने इंधनावरील करांचा पुनर्विचार करणे आवश्यक आहे. सध्याच्या महागाई आणि आर्थिक संकटाच्या काळात लोकांना दिलासा मिळेल अशी इंधनावरील करांमध्ये सवलत मिळणे अपेक्षित आहे.
तसेच देशातील विविध भागांमध्ये रिफायनरी उभारून वाहतूक किंमती कमी करण्याची देखील गरज आहे. याशिवाय नवीन उर्जास्रोतांची निर्मिती करणे, इंधनामध्ये शक्ति बचतीच्या उपायांचा समावेश करणे आदी उपाययोजनाही इंधन किंमतीवर नियंत्रण मिळविण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतील. petrol diesel prices