Ladki Bahin Yojana महाराष्ट्र राज्य सरकारने 3 जुलै 2024 रोजी मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेत महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. या नवीन शासन निर्णयानुसार (GR) लाभार्थ्यांच्या पात्रता अटी, अपात्रता अटी आणि आवश्यक कागदपत्रांमध्ये काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. या बदलांमुळे अधिक महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे.
पात्रतेमधील बदल या योजनेत सहभागी होण्यासाठी लाभार्थ्यांची वयोमर्यादा 21 ते 65 वर्षे करण्यात आली आहे. आता विवाहित महिला, विधवा, घटस्फोटीत, परित्यक्त्या आणि निराधार महिलांसोबतच एका कुटुंबातील एक अविवाहित महिलाही या योजनेसाठी अर्ज करू शकते.
अपात्रता अटींमध्ये सुधारणा नवीन निर्णयानुसार, ज्या कुटुंबातील सदस्य सरकारी विभागात किंवा उपक्रमात कायमस्वरूपी कर्मचारी आहेत किंवा निवृत्तीवेतन घेत आहेत, ते या योजनेसाठी अपात्र ठरतील.
मात्र, बाह्य यंत्रणेद्वारे कार्यरत असलेले कर्मचारी, स्वयंसेवी कामगार आणि कंत्राटी कर्मचारी 2.5 लाख रुपयांपर्यंत वार्षिक उत्पन्न असल्यास पात्र ठरतील. दरमहा 1500 रुपये किंवा त्यापेक्षा जास्त पेन्शन मिळणारे अर्जदार मात्र अपात्र ठरतील. महत्त्वाचे म्हणजे, यापूर्वीची 5 एकरपेक्षा कमी शेतजमीन असण्याची अट आता रद्द करण्यात आली आहे.
आवश्यक कागदपत्रांमध्ये सुलभता नवीन GR नुसार, आवश्यक कागदपत्रांमध्येही बदल करण्यात आले आहेत. आता अधिवास प्रमाणपत्र (domicile certificate) नसल्यास, पंधरा वर्षांपूर्वीचे रेशन कार्ड, मतदान ओळखपत्र, शाळा सोडल्याचा दाखला किंवा जन्मदाखला यापैकी कोणताही एक पुरावा ग्राह्य धरला जाईल.
परराज्यातून विवाह करून आलेल्या महिलांसाठी विशेष तरतूद परराज्यातून महाराष्ट्रात विवाह करून आलेल्या महिलांसाठी एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आला आहे. अशा महिलांना त्यांच्या पतीचा जन्म दाखला, शाळा सोडल्याचा दाखला किंवा अधिवास प्रमाणपत्र यापैकी एक कागदपत्र सादर करणे आवश्यक राहील.
उत्पन्नाचा दाखला आणि रेशन कार्डाबाबत नवीन नियम जर महिलांकडे 2.5 लाख रुपयांपर्यंतचा उत्पन्नाचा दाखला नसेल, तर त्यांनी पिवळे किंवा केशरी रेशन कार्ड सादर करणे आवश्यक आहे. ज्यांच्याकडे हे दोन्ही रेशन कार्ड नाहीत, त्यांनी उत्पन्नाचा दाखला सादर करावा.
अर्जाची अंतिम मुदत आणि लाभ या योजनेसाठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख 31 ऑगस्ट 2024 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे. जुलै महिन्यात अर्ज केल्यास, लाभार्थी महिलांना जुलै आणि ऑगस्ट महिन्याचे एकत्रित 3,000 रुपये मिळतील.
अंगणवाडी सेविकांसाठी प्रोत्साहन अंगणवाडी सेविकांना प्रत्येक भरलेल्या अर्जासाठी 50 रुपये देण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. हा निर्णय त्यांच्या कष्टांना मान्यता देण्यासाठी घेतला गेला आहे.
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेतील या नवीन बदलांमुळे महाराष्ट्रातील अधिक महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे. पात्रता अटींमधील शिथिलता, आवश्यक कागदपत्रांमधील सुलभता आणि अर्ज करण्याच्या मुदतीत वाढ यामुळे अधिकाधिक महिला या योजनेचा फायदा घेऊ शकतील.
परराज्यातून विवाह करून आलेल्या महिलांसाठी केलेली विशेष तरतूद ही स्वागतार्ह आहे. अंगणवाडी सेविकांना दिलेले प्रोत्साहन त्यांच्या कामाला मिळालेली मान्यता दर्शवते. एकंदरीत, या बदलांमुळे महाराष्ट्रातील महिलांना मोठा दिलासा मिळेल आणि त्यांच्या सामाजिक व आर्थिक सक्षमीकरणाला चालना मिळेल.