e-shram card भारतातील गरीब आणि असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी केंद्र सरकारने अनेक कल्याणकारी योजना सुरू केल्या आहेत. त्यापैकी एक महत्त्वाची योजना म्हणजे ई-श्रम कार्ड योजना. या योजनेचा मुख्य उद्देश असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना आर्थिक सुरक्षा आणि विविध लाभ देणे हा आहे. आज आपण या योजनेबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत, त्याचे फायदे समजून घेणार आहोत आणि लाभार्थींसाठी महत्त्वाची माहिती जाणून घेणार आहोत.
ई-श्रम कार्ड योजना म्हणजे काय?
ई-श्रम कार्ड योजना ही केंद्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे जी असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी विशेषतः डिझाईन केली आहे. या योजनेअंतर्गत, सरकार असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची नोंदणी करते आणि त्यांना एक विशिष्ट ओळखपत्र देते, ज्याला ई-श्रम कार्ड म्हणतात. हे कार्ड कामगारांना विविध सरकारी योजना आणि लाभांसाठी पात्र बनवते.
ई-श्रम कार्ड योजनेची वैशिष्ट्ये:
- नोंदणी प्रक्रिया: असंघटित क्षेत्रातील कामगार स्वतःची नोंदणी ऑनलाइन किंवा सामाईक सेवा केंद्रांमध्ये (CSC) करू शकतात.
- वय मर्यादा: 16 ते 59 वर्षे वयोगटातील कामगार या योजनेसाठी पात्र आहेत.
- आधार लिंक: ई-श्रम कार्ड आधार कार्डशी जोडलेले असते, जे कामगाराची ओळख सुनिश्चित करते.
- यूनिव्हर्सल अकाउंट नंबर (UAN): प्रत्येक नोंदणीकृत कामगाराला एक विशिष्ट UAN दिला जातो.
- मोफत नोंदणी: या योजनेसाठी नोंदणी पूर्णपणे मोफत आहे.
ई-श्रम कार्ड योजनेचे फायदे:
- आर्थिक सहाय्य:
- केंद्र सरकार नियमितपणे ई-श्रम कार्डधारकांना आर्थिक मदत करते.
- सध्या, सरकारने ₹2000 ची रक्कम वाटप केली आहे, जी लाभार्थींच्या बँक खात्यात थेट जमा केली जाते.
- दरमहा ₹500 ते ₹1000 पर्यंतचे नियमित देयक दिले जाऊ शकते.
- पेन्शन योजना:
- 60 वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर, ई-श्रम कार्डधारक मासिक पेन्शनसाठी पात्र होतात.
- 80 वर्षांनंतर, ते ₹3000 प्रति महिना पेन्शन मिळवू शकतात.
- अपघात विमा संरक्षण:
- कामगाराच्या दुर्दैवी मृत्यूच्या प्रसंगी, त्यांच्या कुटुंबाला ₹200,000 पर्यंतची आर्थिक मदत मिळू शकते.
- आंशिक अपंगत्वाच्या बाबतीत, प्रभावित कामगार ₹100,000 पर्यंत आर्थिक मदत घेऊ शकतात.
- सामाजिक सुरक्षा:
- ई-श्रम कार्ड कामगारांना विविध सामाजिक सुरक्षा योजनांचा लाभ घेण्यास पात्र बनवते.
- यामध्ये आरोग्य विमा, मातृत्व लाभ आणि इतर कल्याणकारी योजनांचा समावेश असू शकतो.
- कौशल्य विकास:
- नोंदणीकृत कामगारांना सरकारी कौशल्य विकास कार्यक्रमांमध्ये प्राधान्य दिले जाते.
- हे त्यांच्या रोजगारक्षमता आणि उत्पन्न क्षमता वाढवण्यास मदत करते.
- वित्तीय समावेशन:
- ई-श्रम कार्ड कामगारांना औपचारिक बँकिंग प्रणालीशी जोडते.
- हे त्यांना बँक खाते उघडण्यास आणि वित्तीय सेवांचा लाभ घेण्यास मदत करते.
ई-श्रम कार्ड पेमेंट स्थिती तपासणे:
हे पण वाचा:
11 जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई जाहीर हेक्टरी मिळणार 19,000 हजार रुपये compensation farmers
लाभार्थींसाठी त्यांच्या ई-श्रम कार्ड पेमेंटची स्थिती तपासणे महत्त्वाचे आहे. हे करण्यासाठी पुढील पायऱ्या अनुसरा:
- ई-श्रम पोर्टलवर जा (eshram.gov.in).
- “ई-श्रम कार्ड स्थिती तपासा” पर्याय निवडा.
- तुमचा आधार क्रमांक किंवा ई-श्रम कार्ड क्रमांक प्रविष्ट करा.
- तुमचा मोबाइल क्रमांक प्रविष्ट करा.
- प्राप्त झालेला OTP प्रविष्ट करा.
- “पेमेंट स्थिती तपासा” वर क्लिक करा.
या प्रक्रियेद्वारे, तुम्ही तुमच्या ई-श्रम कार्ड पेमेंटची सद्य स्थिती तपासू शकता आणि कोणतेही प्रलंबित देयक आहे का हे पाहू शकता.
ई-श्रम कार्ड नोंदणी प्रक्रिया:
हे पण वाचा:
नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशीच सोन्याच्या दरात मोठी घसरण आत्ताच पहा नवीन दर Navratri price of gold
जर तुम्ही अजून ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी केली नसेल, तर तुम्ही खालील पायऱ्या अनुसरून नोंदणी करू शकता:
- ई-श्रम पोर्टलवर जा (eshram.gov.in).
- “नोंदणी” पर्याय निवडा.
- तुमचा आधार क्रमांक आणि मोबाइल क्रमांक प्रविष्ट करा.
- वैयक्तिक माहिती, बँक खाते तपशील आणि व्यवसाय माहिती भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
- फॉर्म सबमिट करा आणि पुष्टीकरण प्राप्त करा.
नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, तुम्हाला तुमचे ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करण्याची किंवा प्रिंट करण्याची परवानगी दिली जाईल.
ई-श्रम कार्ड योजनेचे महत्त्व:
ई-श्रम कार्ड योजना भारतातील असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. ही योजना पुढील कारणांमुळे महत्त्वाची आहे:
- डेटाबेस निर्मिती: ही योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांचा एक व्यापक डेटाबेस तयार करण्यास मदत करते, जो धोरण निर्मितीसाठी उपयुक्त ठरतो.
- लक्षित लाभ वितरण: ई-श्रम कार्ड सरकारला गरजू कामगारांपर्यंत थेट पोहोचण्यास आणि लाभ वितरित करण्यास सक्षम करते.
- सामाजिक सुरक्षा: ही योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना सामाजिक सुरक्षा जाळे प्रदान करते, जे पूर्वी या सुविधांपासून वंचित होते.
- आर्थिक समावेशन: बँक खात्यांशी जोडल्याने, ही योजना कामगारांना औपचारिक आर्थिक प्रणालीत आणते.
- कौशल्य विकास: नोंदणीकृत कामगारांना कौशल्य विकास कार्यक्रमांमध्ये प्राधान्य देऊन, ही योजना त्यांच्या रोजगारक्षमता वाढवते.
ई-श्रम कार्ड योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी आणि व्यापक उपक्रम आहे जो असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना सामाजिक सुरक्षा, आर्थिक सहाय्य आणि विविध लाभ प्रदान करतो. या योजनेमुळे लाखो कामगारांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होत आहे आणि त्यांना आर्थिक सुरक्षितता मिळत आहे. ई-श्रम कार्डधारकांनी नियमितपणे त्यांच्या पेमेंट स्थितीची तपासणी करणे आणि उपलब्ध लाभांचा पूर्ण फायदा घेणे महत्त्वाचे आहे.
