ST bus today महाराष्ट्राची जीवनवाहिनी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या एसटी बसेसच्या तिकीट दरात वाढ होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळाने (एमएसआरटीसी) सर्व प्रकारच्या बसेसच्या तिकीट दरात 10 टक्के वाढ करण्याचा प्रस्ताव तयार केला आहे. या निर्णयामुळे सर्वसामान्य प्रवाशांच्या खिशावर अतिरिक्त बोजा पडण्याची शक्यता आहे.
उन्हाळी हंगामातील गर्दीचा फटका
उन्हाळ्याच्या सुट्ट्यांमध्ये अनेक लोक गावाकडे किंवा पर्यटनासाठी बाहेरगावी जात असतात. या काळात प्रवाशांची संख्या लक्षणीयरीत्या वाढते. दररोज सुमारे 55 लाख लोक प्रवास करतात, तर स्थलांतरित होणाऱ्यांची संख्या 13,000 पर्यंत पोहोचते. अशा परिस्थितीत तिकीट दरवाढीचा निर्णय प्रवाशांना मोठा फटका ठरू शकतो.
प्रस्तावित दरवाढीचे स्वरूप
एमएसआरटीसीने सादर केलेल्या प्रस्तावानुसार, सर्व प्रकारच्या बसेसच्या तिकीट दरात 10 टक्के वाढ करण्याचे नियोजन आहे. ही दरवाढ हंगामी स्वरूपाची असून, एप्रिल ते 15 जून या कालावधीसाठी लागू राहणार आहे. त्यानंतर तिकीट दर पूर्ववत केले जाणार असल्याचे सांगण्यात येत आहे.
आचारसंहिता आणि मंजुरीची प्रक्रिया
सध्या लोकसभा निवडणुकीची आचारसंहिता लागू असल्याने, एमएसआरटीसीला या प्रस्तावासाठी निवडणूक आयोगाची परवानगी घ्यावी लागणार आहे. त्यानंतरच राज्य परिवहन प्राधिकरणाकडे मंजुरीसाठी प्रस्ताव पाठवता येईल. भाडेवाढीसाठी राज्य परिवहन प्राधिकरणाची अंतिम मान्यता आवश्यक आहे.
मागील दरवाढींचा आढावा
2018 मध्ये एमएसआरटीसीने दिवाळीच्या तोंडावर 20 टक्के भाडेवाढ केली होती. त्यावेळी डिझेलच्या वाढलेल्या किमती आणि कोरोना महामारीमुळे झालेले नुकसान भरून काढण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला होता. या दरवाढीमुळे प्रवाशांची आर्थिक कोंडी झाली होती. उदाहरणार्थ, शिवशाही बसने मुंबई ते पुणे प्रवासासाठी 545 रुपये मोजावे लागत होते.
हे पण वाचा:
ई-श्रम कार्ड धारकांच्या बँक खात्यात 3000 रुपये जमा होण्यास सुरुवात आत्ताच पहा यादी e-shram card holders
प्रवाशांवर होणारा परिणाम
प्रस्तावित 10 टक्के दरवाढ लागू झाल्यास सर्वसामान्य प्रवाशांना आर्थिक ताण सहन करावा लागणार आहे. विशेषतः उन्हाळी सुट्ट्यांमध्ये गावी जाणाऱ्या किंवा पर्यटनासाठी निघालेल्या कुटुंबांना अतिरिक्त खर्च करावा लागेल. शिवाय, रोजच्या प्रवासासाठी एसटीचा वापर करणाऱ्या विद्यार्थी आणि नोकरदार वर्गावरही याचा परिणाम होईल.
एमएसआरटीसीचे समर्थन
एमएसआरटीसीच्या अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, ही दरवाढ महसूल वाढवण्यासाठी आवश्यक आहे. उन्हाळी हंगामात वाढणाऱ्या खर्चाला तोंड देण्यासाठी आणि सेवांची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी अतिरिक्त निधीची गरज आहे. त्यामुळे हंगामी स्वरूपात ही दरवाढ प्रस्तावित करण्यात आली आहे.
पर्यायी उपाययोजनांची गरज
तज्ज्ञांच्या मते, एमएसआरटीसीने केवळ दरवाढीवर अवलंबून न राहता इतर उपाययोजनांचाही विचार करणे आवश्यक आहे. यामध्ये कार्यक्षमता वाढवणे, खर्चात कपात करणे, आणि नवीन उत्पन्नाचे स्रोत शोधणे यांचा समावेश असू शकतो. तसेच, प्रवाशांना आकर्षित करण्यासाठी सेवांची गुणवत्ता सुधारणे देखील महत्त्वाचे आहे.
हे पण वाचा:
पीक विम्याचे पैसे शेतकऱ्यांच्या खात्यावर या दिवशी जमा -धनंजय मुंडेंची घोषणा Crop insurance money
प्रवासी संघटनांचा विरोध
विविध प्रवासी संघटनांनी या प्रस्तावित दरवाढीला विरोध दर्शवला आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, महागाईच्या काळात सर्वसामान्य जनतेवर अतिरिक्त आर्थिक बोजा टाकणे अन्यायकारक आहे. त्यांनी शासनाला एमएसआरटीसीला अधिक अनुदान देऊन दरवाढ टाळण्याची मागणी केली आहे.
एमएसआरटीसीसमोर अनेक आव्हाने आहेत. एकीकडे वाढत्या खर्चाला तोंड देणे आणि दुसरीकडे प्रवाशांना परवडणाऱ्या दरात सेवा देणे, हे संतुलन साधणे महत्त्वाचे आहे. त्याचबरोबर खासगी वाहतूक कंपन्यांशी स्पर्धा करणे, सेवांची गुणवत्ता सुधारणे आणि पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञानाचा वापर करणे ही देखील मोठी आव्हाने आहेत.
एसटी बस ही महाराष्ट्रातील सर्वसामान्य जनतेच्या प्रवासाचे प्रमुख साधन आहे. त्यामुळे तिच्या तिकीट दरात होणारी कोणतीही वाढ ही प्रवाशांच्या दृष्टीने महत्त्वाची बाब ठरते. प्रस्तावित 10 टक्के दरवाढ ही हंगामी स्वरूपाची असली तरी त्याचा प्रवाशांच्या खिशावर ताण पडणार आहे.