ration card holders केंद्र सरकारने देशातील गरीब कुटुंबांसाठी मोफत रेशन योजना पुढे सुरू ठेवण्याचा निर्णय घेतला आहे. ही योजना पुढील पाच वर्षांसाठी म्हणजेच 2028 पर्यंत चालू राहणार आहे. मात्र, या योजनेच्या लाभार्थ्यांसाठी काही नवीन नियम आणि अटी लागू करण्यात आल्या आहेत. या लेखात आपण या योजनेबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.
मोफत रेशन योजनेची व्याप्ती: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या सरकारने देशातील सुमारे 81 कोटी गरीब कुटुंबांना या योजनेचा लाभ देण्याचे ठरवले आहे. या अंतर्गत, लाभार्थी कुटुंबांना दरमहा मोफत गहू आणि तांदूळ दिले जाणार आहेत. याशिवाय, वेळोवेळी तेल, मीठ, डाळी, पीठ यासारख्या जीवनावश्यक वस्तूंचेही वाटप केले जाईल.
ई-केवायसीची अनिवार्यता: योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शिधापत्रिकाधारकांना आता एक महत्त्वाची अट पूर्ण करावी लागणार आहे. सरकारच्या नव्या आदेशानुसार, प्रत्येक लाभार्थ्याला त्याच्या शिधापत्रिकेचे ई-केवायसी करणे बंधनकारक आहे. हे काम 30 जूनपर्यंत पूर्ण करणे आवश्यक आहे. जे लाभार्थी या तारखेपर्यंत ई-केवायसी करणार नाहीत, त्यांना योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
ई-केवायसीचे महत्त्व: ई-केवायसी प्रक्रिया अनेक कारणांमुळे महत्त्वाची आहे:
- शिधापत्रिकेवरील माहिती अद्ययावत ठेवणे
- मृत व्यक्तींची नावे काढून टाकणे
- विवाहानंतर कुटुंबातील बदल नोंदवणे
- खोटे लाभार्थी शोधून काढणे
- योजनेचा लाभ योग्य व्यक्तींपर्यंत पोहोचवणे
ई-केवायसी कसे करावे: ई-केवायसी करण्यासाठी पुढील पायऱ्या अनुसरा:
- प्रथम आधार कार्ड अद्ययावत करा
- आधार केंद्रावर जाऊन बायोमेट्रिक माहिती अपडेट करा
- शिधापत्रिका कार्यालयात जा आणि ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करा
- आवश्यक कागदपत्रे सादर करा
नवीन शिधापत्रिका पात्रता नियम: सरकारने शिधापत्रिका देण्याच्या निकषांमध्येही बदल केले आहेत:
- फक्त अत्यंत गरीब कुटुंबांनाच शिधापत्रिका दिल्या जातील
- मजूर आणि निराधार व्यक्तींना प्राधान्य दिले जाईल
- प्रत्येक कुटुंबाची आर्थिक स्थिती तपासून त्यानुसार शिधापत्रिका दिली जाईल
रोख रक्कम हस्तांतरणाची योजना: काही राज्यांमध्ये सरकार रेशनऐवजी थेट रोख रक्कम देण्याचा विचार करत आहे:
- बीपीएल कार्डधारकांना दरमहा ₹2500 मिळू शकतील
- AAY शिधापत्रिकाधारकांना दरमहा ₹3000 मिळू शकतील
- ही रक्कम थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाईल
योजनेचे फायदे: मोफत रेशन योजनेमुळे गरीब कुटुंबांना अनेक फायदे होतील:
- अन्नसुरक्षा सुनिश्चित होईल
- कुपोषणाचे प्रमाण कमी होईल
- आर्थिक ताण कमी होईल
- जीवनमान सुधारेल
आव्हाने आणि सूचना: या योजनेच्या अंमलबजावणीत काही आव्हानेही आहेत:
हे पण वाचा:
ई-श्रम कार्ड धारकांच्या बँक खात्यात 3000 रुपये जमा होण्यास सुरुवात आत्ताच पहा यादी e-shram card holders
- सर्व पात्र लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचणे
- वितरण प्रणाली सुधारणे
- भ्रष्टाचार रोखणे
- डिजिटल साक्षरता वाढवणे
मोफत रेशन योजना ही गरीब कुटुंबांसाठी एक वरदान ठरू शकते. मात्र, याचा पूर्ण लाभ घेण्यासाठी लाभार्थ्यांनी नवीन नियमांचे पालन करणे आणि आवश्यक ती कागदपत्रे अद्ययावत ठेवणे गरजेचे आहे. सरकारने देखील या योजनेची अंमलबजावणी काटेकोरपणे करून तिचा लाभ खरोखर गरजू लोकांपर्यंत पोहोचवण्याची खबरदारी घ्यायला हवी.