Maharashtra Weather Update यंदा महाराष्ट्रात वेगळेच चित्र पाहायला मिळत आहे. थंडीचा कडाका संपत नाही तोच राज्यातील अनेक भागांत अवकाळी पावसाने हजेरी लावली आहे. विशेषत: विदर्भ आणि मराठवाड्यातील काही जिल्ह्यांमध्ये पाऊस आणि गारपीट यांनी थैमान घातले आहे. या अनपेक्षित हवामान बदलामुळे शेतकऱ्यांच्या चिंतेत भर पडली असून पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे.
विदर्भातील परिस्थिती
मध्य भारतात तयार झालेल्या ‘सायक्लोनिक सर्क्युलेशन’मुळे विदर्भात सध्या पावसाळी वातावरण निर्माण झाले आहे. 11 फेब्रुवारीला उपराजधानी नागपूरसह ग्रामीण भागातही जोरदार पाऊस झाला. चंद्रपूर, वर्धा जिल्ह्यांसह नागपूर जिल्ह्यातील मौदा, कुही व कामठी तालुक्यांना गारपिटीने जोरदार तडाखा दिला. नागपूर शहरातही विजांच्या कडकडाटासह वादळी पावसाने हजेरी लावली.
शनिवारी यवतमाळ, अमरावती व वर्धा जिल्ह्यांमध्ये पाऊस व गारपिटीने धुमाकूळ घातला. मौदा, कुही तालुके व कामठी परिसरात गारा पडल्या. या अवकाळी पावसामुळे गहू, हरभरा, तूर, मिरची, टोमॅटो, कापूस, पालेभाज्या व अन्य पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे.
नांदेडमधील नुकसान
पावसाचा फटका नांदेड जिल्ह्यालाही बसला आहे. जिल्ह्यातील हिमायतनगर, हदगाव, उमरी, मुदखेड आणि किनवट या तालुक्यांना रविवारी वादळी वारा, अवकाळी पाऊस आणि गारपिटीचा फटका बसला. वादळी वाऱ्यामुळे रब्बी हंगामातील गहू व हरभरा पिकांचे नुकसान झाले आहे. उमरी तालुक्यातील चार गावे, हिमायतनगर तालुक्यातील 13 गावे आणि किनवट तालुक्यातील धामणदरी या गावांमध्ये गारपीट झाली आहे.
हवामान विभागाचा इशारा
हवामान विभागाने या परिस्थितीचा अंदाज वर्तवला होता. त्यांच्या अंदाजानुसार, 12 फेब्रुवारीलाही विदर्भातील बहुतेक जिल्ह्यांमध्ये पुन्हा पाऊस पडण्याची शक्यता वर्तवली गेली. या पार्श्वभूमीवर नागपूर, वर्धा, अमरावती, अकोला, वाशिम, बुलढाणा, यवतमाळ, चंद्रपूर, गडचिरोली, गोंदिया आणि भंडारा या जिल्ह्यांसाठी यलो अलर्ट जारी करण्यात आला आहे. मात्र, मराठवाडा आणि पश्चिम महाराष्ट्रात पावसाचे प्रमाण अतिशय कमी राहील असा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
शेतकऱ्यांच्या अडचणी
या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांच्या चिंतेत भर पडली आहे. फेब्रुवारी महिन्यात पावसासह गारपीट होणे हे अत्यंत विचित्र आणि अनपेक्षित आहे. या काळात शेतात उभी असलेली पिके काढणीच्या अवस्थेत असतात. अशा वेळी झालेल्या पावसामुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होते. गारपिटीमुळे तर पिके पूर्णपणे नष्ट होण्याची शक्यता असते.
गहू, हरभरा, तूर, मिरची, टोमॅटो, कापूस आणि पालेभाज्या यांसारख्या पिकांचे नुकसान झाले आहे. या पिकांवर शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक केलेली असते. त्यामुळे या नुकसानीमुळे त्यांच्यावर मोठा आर्थिक ताण येण्याची शक्यता आहे.
शासनाकडून मदतीची अपेक्षा
या परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी शासनाकडे मदतीची मागणी केली आहे. नांदेड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी पंचनामे करून तातडीची आर्थिक मदत जाहीर करावी अशी मागणी केली आहे. इतर भागातील शेतकरीही शासनाकडून मदतीची अपेक्षा करत आहेत.
शासनाने या परिस्थितीचे गांभीर्य ओळखून त्वरित कार्यवाही करणे आवश्यक आहे. नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांचे पंचनामे करून त्यांना योग्य ती आर्थिक मदत देणे, पिकांच्या नुकसानीची भरपाई देणे आणि पुढील हंगामासाठी त्यांना आवश्यक ती मदत करणे या गोष्टी महत्त्वाच्या ठरतील.
महाराष्ट्रातील अवकाळी पाऊस आणि गारपीट हे हवामान बदलाचे एक गंभीर लक्षण मानले जाऊ शकते. या घटनांमुळे शेतकऱ्यांच्या जीवनमानावर मोठा परिणाम होत आहे. भविष्यात अशा घटना टाळण्यासाठी किंवा त्यांचा सामना करण्यासाठी दीर्घकालीन उपाययोजना आखणे गरजेचे आहे.
शेतकऱ्यांना हवामान बदलाशी जुळवून घेण्यास मदत करणे, पीक विमा योजनांची अंमलबजावणी सुधारणे, हवामान अंदाज अधिक अचूक करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवणे आणि पर्यावरणपूरक शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देणे या गोष्टींवर भर देणे आवश्यक आहे.