crop insurance मुख्यमंत्री यांनी सुद्धा संगितले आज पत्रकार परिषदेत महत्त्वपूर्ण घोषणा केली. त्यानुसार, राज्यातील कृषी क्षेत्रातील पीक विमा योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी मोठ्या प्रमाणात तरतूद करण्यात आली आहे.
मुख्यमंत्र्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, खात्यात एकूण ३५.५७ लाख प्रकल्प प्रमुख आहेत. या प्रकल्पांमधून एकूण १.४४ कोटी हेक्‍टरवर कपास, सोयाबीन, मुंग, मका, मसूर आदी महत्त्वाचे पीक लागवड केली जात आहे. या पिकांचे एकूण क्षेत्र खालीलप्रमाणे आहे:
- कपास: ७.३३ कोटी हेक्‍टर
- सोयाबीन: ३.१४ कोटी हेक्‍टर
- मुंग: २.५७ कोटी हेक्‍टर
- मका: १.५७ कोटी हेक्‍टर
- मसूर: १.३६ कोटी हेक्‍टर
अशा प्रकारे या पिकांचे एकूण क्षेत्र १.४४ कोटी हेक्‍टरवर पोहोचत आहे. या पिकांसाठी पीक विम्याचा लाभ घेणारे एकूण ३५.५७ लाख प्रकल्प प्रमुख आहेत.
हे पण वाचा:
सरकार मुलींना आणि महिलांना देत आहे मोफत स्कुटी पहा कोणाला मिळणार लाभ free scooties to girls
पात्र जिल्हे आणि त्यातील कृषी क्षेत्र
मुख्यमंत्र्यांनी पीक विमा योजनेअंतर्गत समाविष्ट केलेल्या पात्र जिल्ह्यांची यादी देखील जाहीर केली. ही यादी खालीलप्रमाणे आहे:
अहमदनगर, अकोला, अमरावती, औरंगाबाद, बीड, बुलढाणा, चंद्रपूर, धुळे, गडचिरोली, हिंगोली, जालना, जालगाव, कोल्हापूर, लातूर, मुंबई, मुंबई उपनगर, नांदेड, नागपूर, नंदुरबार, नाशिक, उस्मानाबाद, परभणी, पुणे, रत्नागिरी, सांगली, सातारा, सिंधुदुर्ग, सोलापूर, ठाणे, वर्धा, वाशिम आणि यवतमाळ हे ३५ जिल्हे पीक विमा योजनेमध्ये समाविष्ट केले आहेत.
या जिल्ह्यांमध्ये कृषी क्षेत्रासह अन्य महत्त्वाच्या घटकांचाही समावेश आहे. उदाहरणार्थ, मुंबई आणि मुंबई उपनगर या जिल्ह्यांमध्ये शहरी भागाचाही समावेश आहे. तर रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग, सांगली यांसारख्या जिल्ह्यांमध्ये व्यावसायिक आणि औद्योगिक क्षेत्रांचाही समावेश आहे. अशा प्रकारे या जिल्ह्यांची विविधता लक्षात येते.
हे पण वाचा:
दुचाकी चालकांना उद्यापासून बसणार 20,000 रुपयांचा दंड पहा नवीन नियम लागू two-wheeler drivers
कृषी पिकांच्या लागवडीखालील क्षेत्राचे विश्लेषण
मुख्यमंत्र्यांनी दिलेल्या आकड्यांचे विश्लेषण केले असता, असे लक्षात येते की कपास हे सर्वाधिक महत्त्वाचे पीक असून त्याचे क्षेत्र ७.३३ कोटी हेक्‍टरवर पोहोचले आहे. त्यानंतर सोयाबीन, मुंग, मका आणि मसूर या पिकांचे क्षेत्र क्रमशः ३.१४ कोटी हेक्‍टर, २.५७ कोटी हेक्‍टर, १.५७ कोटी हेक्‍टर आणि १.३६ कोटी हेक्‍टर इतके आहे.
या पिकांमध्ये कपास हे अग्रक्रमांकित असून त्याच्या लागवडीखालील क्षेत्र सर्वाधिक आहे. त्यानंतर मुख्य म्हणजे तेलबिया पिके म्हणजेच सोयाबीन आणि मुंग यांची भूमिका महत्त्वाची आहे.
मका आणि मसूर या पिकांचेही महत्त्व लक्षात घेता, त्यांच्या लागवडीखालील क्षेत्री देखील वाढीचा संकेत मिळतो. त्यामुळे या पिकांवर केंद्रित असलेल्या पीक विमा योजनेची महत्ता आणखी वाढत असल्याचे स्पष्ट होते.
किंमत वाढीच्या पार्श्वभूमीवर पीक विम्याची महत्ता
या घोषणेच्या पार्श्वभूमीत असे लक्षात येते की, देशातील ३५ टक्के क्षेत्रावर होणाऱ्या कपास, तेलबिया आणि अन्न पिकांच्या लागवडीसाठी सरकार कार्यक्रम राबवत आहे. देशातील महत्त्वाचे पीक वर्ग याच क्षेत्रात मोडतात.
देशाच्या आर्थिक वाढीत कृषी क्षेत्राचे महत्त्वपूर्ण योगदान असून, शेतकऱ्यांना पीक विम्याची सुविधा देण्याचे सरकारचे प्रयत्न या दृष्टीने आणखी महत्त्वाचे आहेत. बाजार भावात होणाऱ्या अनिश्चिततेमुळे शेतकऱ्यांवर मोठी ताण येत असल्याने ही योजना त्यांच्यासाठी उपयुक्त ठरेल.
एकूणच, मुख्यमंत्र्यांच्या या घोषणेतून राज्यातील कृषी क्षेत्रासाठी महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतल्याचे स्पष्ट होते. किंमतींमध्ये होत असलेल्या वाढीच्या कालखंडात शेतकऱ्यांना मदत करणारा हा महत्त्वपूर्ण निर्णय crop insurance
हे पण वाचा:
मुख्यमंत्री वयोश्री योजणीअंतर्गत जेष्ठ नागरिकांना मिळणार दरमहा 3000 रुपये Chief Minister’s Vyoshree Yojana