crop insurance महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची आणि आनंदाची बातमी आली आहे. 2023 च्या खरीप हंगामात पीक विमा उतरवलेल्या शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाईची रक्कम मिळाली आहे. या लेखात आपण या विमा वितरणाबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
खरीप हंगाम 2023: विमा आणि नुकसान भरपाई 2023 च्या खरीप हंगामात, महाराष्ट्रातील अनेक शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांसाठी विमा उतरवला होता. त्यापैकी नुकसान झालेल्या 3 लाख 64 हजार 799 शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात एकूण 370 कोटी 85 लाख रुपयांची रक्कम जमा करण्यात आली आहे.
हे अनुदान मुख्यत्वे नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना मिळाले आहे. गतवर्षी, खरीप हंगामात झालेल्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे अनेक शेतकऱ्यांचे पीक मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले होते, त्यामुळे ही नुकसान भरपाई त्यांच्यासाठी दिलासादायक ठरली आहे.
पीक विमा कंपन्यांकडून अग्रीम रक्कम गतवर्षी नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना मदत म्हणून पीक विमा कंपन्यांकडून 25% अग्रीम रक्कम देण्यात आली होती. या माध्यमातून 324 शेतकऱ्यांना 330 कोटी रुपये वितरित करण्यात आले होते.
परंतु, काही शेतकऱ्यांची पीक पडताळणी पूर्ण न झाल्यामुळे त्यांच्या खात्यात पूर्ण रक्कम जमा होऊ शकली नाही. या समस्येवर मात करण्यासाठी, स्थानिक नैसर्गिक आपत्तीच्या माध्यमातून, वैयक्तिक तक्रारदारांना मे आणि जून महिन्याच्या दुसऱ्या टप्प्यात हे अनुदान वितरित करण्यात आले. आता, शेवटच्या आणि अंतिम टप्प्यात, 364 शेतकऱ्यांना 40 कोटी रुपये देण्यात आले आहेत.
छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यातील विमा वितरणाचे चित्र छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यात 2023 च्या खरीप हंगामात पीक विमा वितरणाचे चित्र खालीलप्रमाणे आहे:
- एकूण विमा उतरवलेले शेतकरी: 4 लाख 38 हजार 203
- नुकसान भरपाई मिळालेले शेतकरी: 3 लाख 64 हजार 799 (83%)
- एकूण वितरित रक्कम: 370 कोटी 85 लाख रुपये
- लाभ न मिळालेले शेतकरी: 73,400
विशेष म्हणजे, वैजापूर तालुक्यातील 8,215 शेतकऱ्यांपैकी 98.8% म्हणजेच 81,164 शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात पीक विमा पोटी 105 कोटी रुपये वर्ग करण्यात आले आहेत. हे वितरण छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यातील विमा वितरणाचे यश दर्शवते.
तालुकानिहाय विमा वितरण छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यातील विविध तालुक्यांमध्ये पीक विमा रक्कमेचे वितरण खालीलप्रमाणे करण्यात आले आहे:
- छत्रपती संभाजीनगर तालुका: 24.5 कोटी रुपये
- गंगापूर तालुका: 57.5 कोटी रुपये
- कन्नड तालुका: 51 कोटी रुपये
- खुलताबाद तालुका: 10 कोटी रुपये
- पैठण तालुका: 26.4 कोटी रुपये
- फुलंब्री तालुका: 14.8 कोटी रुपये
- सिल्लोड तालुका: 48.5 कोटी रुपये
- सोयगाव तालुका: 31.4 कोटी रुपये
- वैजापूर तालुका: 105 कोटी रुपये
या आकडेवारीवरून स्पष्ट होते की वैजापूर तालुक्यातील शेतकऱ्यांना सर्वाधिक नुकसान भरपाई मिळाली आहे, त्यानंतर गंगापूर आणि कन्नड तालुक्यांचा क्रमांक लागतो.
हे पण वाचा:
ई-श्रम कार्ड धारकांच्या बँक खात्यात 3000 रुपये जमा होण्यास सुरुवात आत्ताच पहा यादी e-shram card holders
पीक विमा योजनेचे महत्त्व पीक विमा योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची सुरक्षा कवच आहे. नैसर्गिक आपत्ती किंवा इतर कारणांमुळे पीक हानी झाल्यास, या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक नुकसान भरून काढण्यास मदत होते. 2023 च्या खरीप हंगामातील या विमा वितरणामुळे अनेक शेतकऱ्यांना दिलासा मिळाला आहे.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना खालील फायदे होतात:
- आर्थिक सुरक्षितता: नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून संरक्षण
- कर्जमुक्तीची संधी: विमा रकमेतून कर्ज फेडण्यास मदत
- पुढील हंगामासाठी भांडवल: नुकसान भरपाईतून पुढील हंगामासाठी बियाणे, खते इत्यादी खरेदी करण्यास मदत
- मानसिक आधार: नुकसानीच्या भीतीपासून मुक्तता
2023 च्या खरीप हंगामातील पीक विमा वितरण हे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक सकारात्मक पाऊल आहे. 370 कोटी 85 लाख रुपयांची ही रक्कम 3 लाख 64 हजार 799 शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचली आहे, जे त्यांच्या आर्थिक स्थितीला बळकटी देण्यास मदत करेल.
असेही लक्षात येते की काही शेतकऱ्यांना अद्याप या योजनेचा लाभ मिळालेला नाही. भविष्यात, अशा योजनांची व्याप्ती वाढवून आणि प्रक्रिया सुलभ करून अधिकाधिक शेतकऱ्यांपर्यंत या सुविधा पोहोचवण्याची गरज आहे.