crop insurance एका रुपयात पीकविमा योजना महाराष्ट्र राज्य सरकारने शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे. ‘सर्वसमावेशक पीकविमा योजना’ नावाची ही योजना शेतकऱ्यांना केवळ एक रुपया भरून पीकविम्याचा लाभ देणार आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्ती आणि इतर अडचणींपासून संरक्षण मिळणार आहे.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
- केवळ एक रुपया भरून पीकविमा: शेतकऱ्यांना अत्यंत कमी किंमतीत म्हणजेच केवळ एका रुपयात पीकविमा काढता येणार आहे. हे शेतकऱ्यांसाठी एक मोठे आर्थिक आश्वासन आहे.
- विविध पिकांसाठी विमा कवच: या योजनेअंतर्गत विविध पिकांसाठी विमा कवच निश्चित करण्यात आले आहे. उदाहरणार्थ, भाताला प्रतिहेक्टरी ५१,७६० रुपये तर सोयाबीनला प्रति हेक्टरी ४९,००० रुपये विमा कवच देण्यात आले आहे.
- नोंदणीची मुदत: शेतकऱ्यांनी १५ जुलैपर्यंत या योजनेत नोंदणी करून सहभाग नोंदवावा असे आवाहन कृषी विभागाने केले आहे.
- योजनेची व्याप्ती: ही योजना खरीप हंगाम २०२३-२४ पासून रब्बी हंगाम २०२५-२६ पर्यंत लागू राहणार आहे.
योजनेची उद्दिष्टे:
- नैसर्गिक आपत्तींपासून संरक्षण: नैसर्गिक आपत्ती, कीड आणि रोगांमुळे होणाऱ्या पीक नुकसानीपासून शेतकऱ्यांना संरक्षण देणे हे या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे.
- आर्थिक स्थैर्य: अत्यंत कठीण परिस्थितीतही शेतकऱ्यांचे आर्थिक स्थैर्य अबाधित राखणे हा या योजनेचा महत्त्वाचा हेतू आहे.
- आधुनिक शेती पद्धतींना प्रोत्साहन: नवीन आणि सुधारित शेती तंत्रज्ञान वापरण्यास शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देणे हा देखील या योजनेचा एक महत्त्वाचा उद्देश आहे.
- कृषी क्षेत्राचा विकास: कृषी क्षेत्राचा गतिमान विकास आणि स्पर्धात्मकतेत वाढ करणे हे या योजनेचे दीर्घकालीन उद्दिष्ट आहे.
योजनेची अंमलबजावणी:
- अधिसूचित क्षेत्र आणि पिके: ही योजना केवळ अधिसूचित केलेल्या क्षेत्रातील अधिसूचित पिकांसाठीच लागू आहे.
- ऐच्छिक सहभाग: या योजनेत सहभाग घेणे शेतकऱ्यांसाठी ऐच्छिक आहे.
- पात्रता: खातेदार शेतकऱ्यांव्यतिरिक्त कुळाने किंवा भाडेपट्टीने शेती करणारे शेतकरी देखील या योजनेत सहभागी होऊ शकतात.
- जोखीम स्तर: या योजनेअंतर्गत सर्व पिकांसाठी ७०% जोखीम स्तर निश्चित करण्यात आला आहे.
‘सर्वसमावेशक पीकविमा योजना’ ही महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची योजना आहे. केवळ एक रुपया भरून मिळणारा पीकविमा हे या योजनेचे सर्वात आकर्षक वैशिष्ट्य आहे.
नैसर्गिक आपत्ती आणि इतर अडचणींमुळे होणाऱ्या पीक नुकसानीपासून संरक्षण मिळवून शेतकऱ्यांचे आर्थिक स्थैर्य राखण्यास ही योजना मदत करेल. तसेच, आधुनिक शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन कृषी क्षेत्राच्या विकासाला चालना देण्याचे काम ही योजना करेल. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी वेळेत नोंदणी करणे महत्त्वाचे आहे. एकंदरीत, ही योजना महाराष्ट्रातील शेतीक्षेत्राच्या विकासासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.