18th week date भारतातील शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी केंद्र सरकारने अनेक योजना सुरू केल्या आहेत. त्यापैकी एक महत्त्वाची योजना म्हणजे पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना (पीएम-किसान). या योजनेमुळे देशातील कोट्यवधी शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळत आहे. आज आपण या योजनेबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.
योजनेची पार्श्वभूमी: पीएम-किसान योजनेची घोषणा 2019 च्या अंतरिम अर्थसंकल्पात तत्कालीन अर्थमंत्री पियुष गोयल यांनी केली. त्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ही योजना कार्यान्वित केली. या योजनेचा मुख्य उद्देश अल्पभूधारक आणि सीमांत शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देणे हा आहे.
योजनेचे स्वरूप:
- पीएम-किसान योजनेअंतर्गत प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला वार्षिक 6,000 रुपये दिले जातात.
- ही रक्कम तीन समान हप्त्यांमध्ये वितरित केली जाते, प्रत्येकी 2,000 रुपये.
- हप्ते दर चार महिन्यांनी जारी केले जातात.
हप्त्यांचे वेळापत्रक:
- पहिला हप्ता: 1 एप्रिल ते 31 जुलै
- दुसरा हप्ता: 1 ऑगस्ट ते 30 नोव्हेंबर
- तिसरा हप्ता: 1 डिसेंबर ते 31 मार्च
योजनेची प्रगती: आतापर्यंत या योजनेअंतर्गत 17 हप्ते यशस्वीरीत्या वितरित करण्यात आले आहेत. गेल्या हप्त्यात (17 वा हप्ता) 9.26 कोटींहून अधिक शेतकऱ्यांना 21,000 कोटी रुपयांहून अधिक रक्कम देण्यात आली. हा हप्ता 18 जून 2023 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी उत्तर प्रदेशातील वाराणसी येथून जाहीर केला.
पुढील हप्त्याची अपेक्षा: 18 वा हप्ता नोव्हेंबर 2024 मध्ये जाहीर होण्याची शक्यता आहे. देशातील लाखो शेतकरी या हप्त्याची आतुरतेने वाट पाहत आहेत.
पात्रता तपासण्याची पद्धत: शेतकऱ्यांना त्यांच्या पात्रतेबद्दल खात्री करून घेण्यासाठी पुढील पायऱ्या आहेत:
- pmkisan.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- ‘नो युवर स्टेटस’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- नोंदणी क्रमांक, कॅप्चा कोड भरा.
- ‘Get Details’ बटणावर क्लिक करा.
- स्क्रीनवर तुमची स्थिती दिसेल.
नवीन नोंदणीची प्रक्रिया: योजनेचा लाभ घेण्यासाठी नवीन शेतकऱ्यांनी पुढील पद्धत अनुसरावी:
- pmkisan.gov.in वर जा.
- ‘Farmers Corner’ वर क्लिक करा.
- ‘New Farmer Registration’ निवडा.
- ग्रामीण किंवा शहरी शेतकरी नोंदणी पर्याय निवडा.
- आधार, मोबाईल नंबर, राज्य निवडा आणि OTP मिळवा.
- OTP टाकून पुढे जा.
- आवश्यक तपशील भरा (जिल्हा, बँक माहिती इ.).
- आधार प्रमाणीकरणासाठी सबमिट करा.
- शेतीची माहिती आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
- शेवटी सेव्ह बटणावर क्लिक करा.
योजनेचे महत्त्व: पीएम-किसान योजना शेतकऱ्यांसाठी अनेक प्रकारे महत्त्वाची ठरली आहे:
हे पण वाचा:
ई-श्रम कार्ड धारकांच्या बँक खात्यात 3000 रुपये जमा होण्यास सुरुवात आत्ताच पहा यादी e-shram card holders
- आर्थिक मदत: शेतकऱ्यांना त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी निधी उपलब्ध होतो.
- शेती खर्च: बियाणे, खते, कीटकनाशके यांसारख्या आवश्यक वस्तू खरेदी करण्यास मदत होते.
- कर्जमुक्ती: काही प्रमाणात कर्जाचा बोजा कमी करण्यास मदत होते.
- आत्मविश्वास: शेतकऱ्यांना आर्थिक सुरक्षितता मिळते, ज्यामुळे त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो.
- ग्रामीण अर्थव्यवस्था: ग्रामीण भागात पैशांचा प्रवाह वाढून अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.
आव्हाने आणि सुधारणा: या योजनेच्या अंमलबजावणीत काही आव्हानेही आहेत:
- पात्र लाभार्थींची निवड: सर्व पात्र शेतकऱ्यांपर्यंत योजना पोहोचणे आवश्यक आहे.
- डेटा अचूकता: शेतकऱ्यांची माहिती अद्ययावत आणि अचूक असणे महत्त्वाचे आहे.
- वेळेवर वितरण: हप्ते नियमित आणि वेळेवर मिळणे आवश्यक आहे.
- जागरूकता: ग्रामीण भागात योजनेबद्दल अधिक जागरूकता निर्माण करणे गरजेचे आहे.
पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना ही भारतीय शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची आर्थिक मदत योजना ठरली आहे. या योजनेमुळे लाखो शेतकऱ्यांना त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी आणि शेतीसाठी आवश्यक खर्च करण्यासाठी मदत मिळत आहे. मात्र, योजनेच्या अंमलबजावणीत अजूनही काही आव्हाने आहेत, जी दूर करण्यासाठी सरकारने प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.
